Fort 52 1/2 N Skotniki
Opis:
Informacje:
Fort 52 1/2 N Skotniki / Gh. Skotniki Nord (główny, pancerny obrony bliskiej) powstał w latach 1897-98. Po wojnie fort nazywany był również 'Sidzina', nazwę biorąc od pobliskiej wsi. Sąsiaduje bezpośrednio z fortem południowym Skotniki. Obiekty połączone były obwałowaną drogą krytą i określane mianem wspólnego dzieła skrzydłowego. Zadaniem fortu była obrona twierdzy przed natarciem od zachodu (ze wzgórz Podgórek Tynieckich), południowego-zachodu (droga na Oświęcim) oraz ogniowe wsparcie sąsiednich dzieł. Obiekt otoczony suchą fosą o stoku spłaszczonym od czoła i skrzydeł, a o przekroju klasycznym w szyi, w której znajdował się wjazd na dziedziniec wraz z kaponierą obrony wjazdu. Blok koszarowo-bojowy ze stanowiskami wież pancernych i piechoty na stropodachu (kontynuowanymi na ziemnym wale obwodowym) był dwukondygnacyjny o konstrukcji mieszanej: stropodach stalobetonowy, ściany zewnętrzne ceglano-kamienne, ściana z oknami i furtami od strony dziedzińca ceglana, wewnętrzne ściany nośne i działowe również wykonane z cegły. Dzieło północne było nieco większe od sąsiedniego oraz posiadało większy korpus kazamatowy z ryzalitem. Na oba forty rozdzielono zestaw czterech artyleryjskich wież pancernych z armatami PK M.94 kal. 8cm produkcji firmy Skoda w Pilźnie. Każdy fort otrzymał też wieżę pancerną do obserwacji i korekcji ognia, w forcie północnym sygnowana numerem B33. Dwie wieże artyleryjskie o numerach S59 i S60 zgrupowano na prawym skraju bloku głównego, a każda z nich miała swój oddzielny fundament, wykonany ze szczególnie odpornego na wstrząsy granitu, aby drgania wywołane strzałami nie przenosiły się na konstrukcję fortu. Pociski do wież dostarczały specjalne, dźwigi amunicyjne.
Uzbrojenie w roku 1914:
2x8 cm PK M.94 w wieżach
2 karabiny maszynowe M.7/12
2 lawety forteczne (gewerhlafette)
Artyleria (dla obu fortów): 2 oficer + 83 szeregowych
Piechota (dla obu fortów): 2 oficerów + 112 szeregowych
Pionierzy (dla obu fortów): 1 oficer + 16 szeregowych
Plan mobilizacyjny rozbudowy twierdzy przewidywał pięć baterii oraz schron amunicyjny dla całej grupy:
B1 - 4x12 cm M.61 / brak informacji o realizacji
B2 - 4x12 cm M.61 / brak informacji o realizacji
B3 - 4x15 cm M.78 / brak informacji o realizacji
B4 - 4x12 cm M.61 / brak informacji o realizacji
B5 - 4x18 cm M.80 / brak informacji o realizacji
Schron amunicyjny - GMM 21 / nie zrealizowany - brak funduszy
Dalsze losy:
Po roku 1945 zezłomowane zostały wszystkie trzy wieże. Zachowały się natomiast odsłonięte w ostatnim czasie pierścienie przedpancerzy. Ostała się również część okiennic pancernych oraz drzwi, zarówno bloku koszarowo-bojowego, jak i kaponiery obrony wjazdu. Od 2012 roku w forcie mieści się 'Centrum dokumentacji zsyłek, wypędzeń i przesiedleń' działające spod skrzydła Uniwersytetu Pedagogicznego. W roku 2017 uniwersytet przejął obiekt na własność.
Stan zachowania obiektu: zachowany
Materiały:
Zdjęcia:
Źródło:
"Podbrzusze twierdzy. Wojskowość austriacka i austro-węgierska na terenie Podgórza i okolic w latach 1850-1918" M.J. Mikulski - informacje
Mapa rozbudowy twierdzy 1914-1915 - informacje
Wykaz fortów (1919) - informacje
Festungs-Umgebungsplan von Krakau blatt 26 Tyniec - mapa twierdzy
"Tom 17 Seria I Atlas Twierdzy Kraków - Fort 52 1/2 Skotniki-Sidzina" - informacje/plan
"Tom 3 Seria II Atlas Twierdzy Kraków - Atlas pancerzy Twierdzy Kraków" - informacje
K. Wielgus - plan
Open Street Map/ Urząd Miasta Krakowa/ Geoportal - mapy