Fort 51 1/2 OW Wróblowice
Opis:
Informacje:
Fort 51 1/2 OW Wróblowice / Gh. Wróblowice (główny, pancerny obrony bliskiej) powstał w latach 1897-98 w miejscu szańca IS VII-5 z 1887 roku. Występuje również pod nazwą Swoszowice. Fort bronił drogi Wrząsowice-Swoszowice, rejonu Jugowic oraz kontrolował przeciwpozycję koło Zbydniowic i na południe od Wróblowic. Po drugiej stronie drogi planowano wybudowanie bliźniaczego fortu, jednak wobec braku funduszy realizację odroczono, a finalnie nie doszła do skutku. Droga dojazdowa i wjazd do fortu były zabezpieczone ziemną basteją, kaponierą obrony wjazdu w szyi, oraz dwiema bramami i kratą forteczną. Na czole i barkach fortu wykonano płytką fosę o spłaszczonym stoku, ostrzeliwaną z wału ogniem na wprost. Z powodu specyficznej lokalizacji na skłonie wzgórza, w odcinku szyjowym nie ma fosy. Znaczna część szyi jest za to ujęta w długi mur oporowy. Masyw fortu był ponadto otoczony pasem stałych przeszkód. Dwukondygnacyjny budynek koszar fortu został zbudowany w klasie odporności przeciw stromotorowym pociskom ciężkiego kalibru. Na stropodachu znajdowała się pancerna wieża obserwacyjna (numer B30) oraz cztery pancerne wieże-lawety armat 8cm M.94 (numerowane od S49 do S52). Narys wału piechoty był owalny. Gdy wybuchła I wojna światowa, fort został doprowadzony do stanu gotowości bojowej, a w pobliżu zrealizowano system polowych umocnień, m.in. polowy punkt oporu w miejscu niezrealizowanego, zachodniego bliźniaczego fortu.
Uzbrojenie w roku 1914:
4x8 cm PK M.94 w wieżach
2 karabiny maszynowe M.7/12
Artyleria: 1 oficer + 67 szeregowych
Piechota: 2 oficerów + 54 szeregowych
Pionierzy: 6 szeregowych
Plan mobilizacyjny rozbudowy twierdzy przewidywał trzy baterie oraz schron amunicyjny:
B1 - 4x15 cm M.80 / brak informacji o realizacji
B2 - 4x9 cm M.75/96 / brak informacji o realizacji
B3 - 4x12 cm M.61 / brak informacji o realizacji
Schron amunicyjny - GMM 18 / zrealizowany
Istnieją również przypuszczenia o istnieniu kawerny Wróblowice, jednak nie potwierdzają tego żadne źródła.
Dalsze losy:
Po II wojnie światowej fort był użytkowany przez Obronę Cywilną, a następnie pełnił funkcję archiwum Urzędu Wojewódzkiego. Po wojnie zezłomowany został komplet wież pancernych. Kolejni użytkownicy wprowadzali nieznaczne zmiany przebudowując wnętrza fortu, m.in. na potrzeby archiwum wprowadzono wtórne ściany działowe i dodano dodatkowe drzwi. Na masyw fortu wprowadzono od czoła drogę z betonową nawierzchnią, galeria strzelecka została przekryta dachem. W szybie jednej z wież pancernych wybudowano komin kotłowni, w szybie drugiej wieży pancernej umieszczono zsyp węgla. Ponieważ jednak budynek był stale użytkowany, a dostęp osób postronnych był utrudniony, fort zachował się w ogólnie dobrym stanie zachowując komplet drzwi i okiennic pancernych. Od 3 maja 2013 roku najemcą fortu jest fundacja 'Gloria Fortibus', tworząc w nim Muzeum Spraw Wojskowych.
Stan zachowania obiektu: zachowany
Materiały:
Zdjęcia:
Źródło:
"Podbrzusze twierdzy. Wojskowość austriacka i austro-węgierska na terenie Podgórza i okolic w latach 1850-1918" M.J. Mikulski - informacje
Mapa rozbudowy twierdzy 1914-1915 - informacje
Wykaz fortów (1919) - informacje
Festungs-Umgebungsplan von Krakau blatt 33 Opatkowice - mapa twierdzy
"Tom 2 Seria II Atlas Twierdzy Kraków - Z problematyki adaptacji krakowskich fortów" - informacje/plan
"Tom 3 Seria II Atlas Twierdzy Kraków - Atlas pancerzy Twierdzy Kraków" - informacje
"Odkrywca nr 180 - artykuł O forcie Wróblowice nie po raz ostatni" F. Suchoń (Stowarzyszenie ÖFFG) - informacje/szkic
Muzeum Spraw Wojskowych "www.mswojsk.com" - informacje/plan/zdjęcie archiwalne
F. Suchoń (Stowarzyszenie ÖFFG) - wizualizacja stan 1898 - szkic
K. Wielgus - szkic
Open Street Map/ Urząd Miasta Krakowa/ Geoportal - mapy