Fort 45a Bibice
Opis:
Informacje:
Fort 45a Bibice / Gz. Bibice (pośredni, pancerny obrony bliskiej) powstał w latach 1895-97. Jego zadaniem była obrona międzypola obu fortów głównych (Marszowiec i Węgrzce), oraz ryglowanie doliny rzeki Bibiczanki. Autorem projektu fortu jest wybitny polski inżynier wojskowy - Emil Gołogórski. Główny element założenia obronnego to obwodowy wał ziemny, w który od przodu włączono budynek koszarowo-bojowy. Od południa wprowadza na dziedziniec wjazd, przecięty w bastei szyjowej wału, strzeżony kaponierą obrony wjazdu. Całość założenia otacza fosa. Przed blokiem koszarowym znajduje się dziedziniec. Koszary czołowe, wkomponowane w wał główny fortu mają charakterystyczny dla małych fortów pancernych bryłę i konstrukcję. Są dwukondygnacyjne, z przełamanymi skośnie skrzydłami, które tworzą bloki bateryjne z działami w wieżach pancernych, a także stanowiska piechoty oraz pancerna wieża do obserwacji i kierowania ogniem. Wspomniane wieże pancerne były głównym uzbrojeniem dzieła w postaci czterech lekkich armat kal. 8 cm w obrotowych artyleryjskich wieżach pancernych o formule lawet pancernych (brak zachowanej numeracji), oraz centralnie i najwyżej na głównym bloku umieszczonej wieży obserwacyjnej (brak zachowanej numeracji). W zamkniętej od wewnątrz, centralnie położonej kaponierze szyjowej znajduje się forteczna studnia o głębokości 16 metrów. Jedyna odkryta ceglana elewacja bloku koszarowo-bojowego jest eksponowana od strony dziedzińca, pozostałe są obsypane ziemią. Od zewnątrz skraj stropodachu ukształtowano uskokowo, by stworzyć pozycje strzeleckie dla piechoty wraz z galerią. Kaponiera wjazdowa to niewielki obiekt jednoprzestrzenny usytuowany przy wjeździe do fortu. Fort Bibice nie brał czynnego udziału w czasie I wojny światowej.
Uzbrojenie w roku 1914:
4x8 cm PK M.94 w wieżach
Artyleria: 1 oficer + 58 szeregowych
Piechota: 1 oficer + 56 szeregowych
Pionierzy: 4 szeregowych
Plan mobilizacyjny rozbudowy twierdzy przewidywał dwie baterie:
B1 - 4x15 cm M.78 / brak informacji o realizacji
B2 - 4x15 cm M.94 / brak informacji o realizacji
Istnieją również przypuszczenia o istnieniu kawerny Bibice, jednak oprócz archiwalnego dokumentu nie potwierdzają tego żadne inne źródła.
Dalsze losy:
Wyposażenie pancerne usunięto i zezłomowano podczas II wojny światowej lub bezpośrednio po niej. Po wyrwanych wieżach pancernych pozostały tylko leje granitowych podstaw. W latach 60-tych XX wieku spółdzielnia produkcyjna postanowiła założyć tutaj wytwórnię wód orzeźwiających. Podczas przebudowy fort zdewastowano, a plany realizacji porzucono. Następnie miał być tu dom kultury. Adaptując pomieszczenia fortu na salę widowiskową zburzono strop między piętrem a parterem, a realizację pomysłu również zaniechano. Obecnie fort stoi niezagospodarowany, z zamurowanymi drzwiami i okiennicami, co uniemożliwia dostanie się do środka. W miarę dobrze zachowana kaponiera wjazdowa również jest niedostępna.
Stan zachowania obiektu: zachowany
Materiały:
Zdjęcia:
Źródło:
Wykaz fortów (1919) - informacje
Mapa rozbudowy twierdzy 1914-1915 - informacje
Festungs-Umgebungsplan von Krakau blatt 9 Gebułtów - mapa twierdzy
"Tom 3 Seria II Atlas Twierdzy Kraków - Atlas pancerzy Twierdzy Kraków" - informacje
"Warownie i zieleń Twierdzy Kraków" - J. Bogdanowski" - informacje/szkic
K. Wielgus - szkice
Open Street Map/ Urząd Miasta Krakowa/ Geoportal - mapy