Fort 41a Mydlniki
Opis:
Informacje:
Fort 41a Mydlniki / Gz. Mydlniki (pośredni, międzypolowy obrony bliskiej) powstał w latach 1895-97. Usytuowany na małym wzniesieniu opadającym łagodnie ku linii kolejowej, dominującym nad otoczeniem. Jego zadaniem była obrona od północy doliny Mydlnik - części pradoliny Rudawy z ważnymi strategicznie traktami komunikacyjnymi. Jest to obiekt względem konstrukcyjnym niemal identyczny jak fort 49 1/2a Mogiła, różniącym się właściwie tylko opracowaniem detali. Narys fortu jest geometryczny o niemal półkolistym przebiegu fosy czołowej i prostej linii wału zapola. Wjazd do fortu prowadzi od wschodu, przed którym znajdowała się nieobronna wartownia na czas pokoju. Obszar wjazdu oraz plac broni osłania kaponiera szyjowa (dobudowana podczas modernizacji w 1910 roku), dostawiona do parterowego budynku koszarowego w pobliżu bramy głównej. Koszary wraz z kaponierą wykonane są z cegły nietynkowanej i przykryte stropem stalobetonowym. Tylna część budynku całkowicie osłonięta jest ziemią. Koszary podzielone są korytarzem na dwa skrzydła: południowe prowadzące do kaponiery oraz do wyjścia na wał piechoty, a także północne, również z wyjściem na wał. Obie sale są dobrze doświetlone oknami w ścianie elewacyjnej, pierwotnie zabezpieczonymi okiennicami pancernymi. Na osi bramy za koszarami znajduję się poterna prowadząca do schronu głównego. Schron składa się z trzech pomieszczeń: przedsionka i dwóch komór, zaopatrzonych w strzelnice do niezależnej ich obrony. W przedsionku znajduje się forteczna studnia, a pierwotnie znajdowały się tu również zamurowane po wojnie wyjścia na wał piechoty. Powierzchnia obiektów kubaturowych wynosi łącznie 645 m2. Fort nie wziął bezpośredniego udziału w działaniach bojowych I wojny światowej.
Uzbrojenie w roku 1914:
4x9 cm M.75/96 na wałach
4 lawety forteczne (gewerhlafette)
Artyleria: 2 oficerów + 49 szeregowych
Piechota: 2 oficerów + 130 szeregowych
Pionierzy: 1 oficer + 6 szeregowych
Plan mobilizacyjny rozbudowy twierdzy nie przewidywał w tym przypadku baterii, które w całej grupie wspomagały jedynie fort Bronowice Małe. Obiekt posiadał natomiast dwie kawerny, które nie przetrwały do naszych czasów.
Dalsze losy:
W 1939 roku obsadzony został przez Wojsko Polskie - przypuszczalnie z tego roku pochodzą przekopy przez koronę wału piechoty pozwalające na usytuowanie tam karabinów maszynowych. W okresie powojennym w latach 1965-82 wykorzystywany był na cele magazynowe, przez Krakowskie Zakłady Przemysłu Gumowego 'Stomil'. Od tego czasu nie był użytkowany, stopniowo ulegając degradacji. Po 2000 roku został okradziony niemal w komplecie z elementów pancernych, a dwie ocalałe okiennice zdeponowano w magazynach Zakładu Gospodarki Komunalnej II. Dodatkowe przeróbki w czasie powojennym niewiele zmieniły jego pierwotny wygląd. Największe uszkodzenia przyniosły wspomniane kradzieże stolarki pancernej, podczas których wyrywano nawet metalowe ościeża ze ścian. Obecnie fort jest zaniedbany i zaśmiecony, mimo że znajduje się w gestii Zarządu Budynków Komunalnych. Wartownię fortu pochłonął pożar pod koniec lat 90, a jedynymi śladami po tym obiekcie są pozostałości schodów oraz niewielka piwniczka.
Stan zachowania obiektu: zachowany
Materiały:
Zdjęcia:
Źródło:
Wykaz fortów (1919) - informacje
Mapa rozbudowy twierdzy 1914-1915 - informacje
Festungs-Umgebungsplan von Krakau blatt 14 Rząska - mapa twierdzy
"Tom 2 Seria II Atlas Twierdzy Kraków - Z problematyki adaptacji krakowskich fortów" - informacje/plan
"Forteca nr 12 - spis obiektów kubaturowych Twierdzy Kraków" M. Chłopek - informacje
"Warownie i zieleń Twierdzy Kraków" - J. Bogdanowski" - informacje/plan
"Twierdza Kraków - znana i nieznana" część II - Henryk Łukasik, Andrzej Turowicz - szkic
Źródła internetowe (grupa Twierdza Kraków) - zdjęcia archiwalne
Open Street Map/ Urząd Miasta Krakowa/ Geoportal - mapy