Bateria B4 Pasternik
Opis:
Informacje:
Bateria B4 Pasternik powstała w 1885 roku na zapolu fortu. Pierwotną nazwę FB-42 zmieniono na B4 Pasternik w 1904 roku. Nazwa 'Wróżna Góra', którą część osób mylnie określa baterię nigdy nie pojawiła się w austriackich planach. Sklasyfikowana jako bateria prowizoryczna była w istocie obiektem polowym oraz typową baterią artyleryjską. W pierwotnej wersji nie posiadała w ogóle budowli kubaturowych, fosy ani innych przeszkód. Składała się z niskiego, szerokiego wału ziemnego o narysie przypominającym nieco spłaszczony rogalik. Miała cztery stanowiska ogniowe dla dział, w postaci lekko nadsypanych i spoziomowanych ław działowych - podwójnej w środkowej części dzieła i dwóch pojedynczych na obu skrzydłach. Wał i ławy działowe stanowiły całe urządzenie baterii. Była niewielkim obiektem, a jej rozpiętość rzutu wynosiła około 36 metrów. Uzbrojenie pierwotne nie jest znane, choć jej lokalizacja i wynikająca stąd funkcja wskazują, że była przeznaczona dla armat (zapewne z systemu M. 61, M. 63 lub M. 75). W sierpniu 1912 roku zaplanowano gruntowaną przebudowę baterii, przewidzianą do zrealizowania w ramach doprowadzania twierdzy do stanu gotowości bojowej. Prace te najprawdopodobniej zrealizowano faktycznie w sierpniu i wrześniu roku 1914. Bateria otrzymała wówczas układ rozproszony, nadal z czterema stanowiskami ogniowymi (działobitniami), z których teraz jednak tylko dwie mieściły się w dotychczasowym układzie wałów, a dwie pozostałe ulokowano poza dotychczasowym narysem baterii, na lewo od niej. Otrzymały one postać stosunkowo płytkich wykopów o narysie zbliżonym do kwadratu, mieszczących działo wraz z obsługą. Od strony zapola były wyposażone w pochylnie, umożliwiające swobodne wprowadzenie armat. Po obu stronach każdej działobitni zbudowano niewielkie drewniano-ziemne schrony, w formie tzw. nisz przedpiersiowych wykopanych w ścianach rowu łączącego poszczególne działobitnie. Rów dowiązano do lewego skrzydła wału w starej części baterii. Po dwa schrony otrzymały również działobitnie funkcjonujące nadal w obrębie wałów. Poza tym, otrzymała ona także dwa niewielkie, drewniano-ziemne schrony na amunicję, również skomunikowane rowami łączącymi, odsunięte od działobitni w bok i w tył, oraz osobne stanowisko dla oficera kierującego ogniem, ulokowane w tyle za wałem starszej części baterii. Całość uzupełniało stanowisko obserwacyjne, w formie platformy ulokowanej na pobliskim drzewie, oraz duży schron pogotowia dla obsługi, ulokowany już po północnej stronie szosy śląskiej. Zadaniem baterii była obrona bocznym ogniem podejść do fortów Bronowice Małe oraz Mydlniki. W roku 1914 bateria była doprowadzona do stanu gotowości bojowej jednak nie brała udziału w walce podczas wojny.
Uzbrojenie w roku 1914:
4x9 cm M.75/96
Artyleria: 1 oficer + 48 szeregowych
Dalsze losy:
Bateria została splantowana w latach powojennych. Obecnie zachowane są jedynie nikłe ślady dzieła, trudno uchwytne w terenie. Nakładają się na nie nowsze fortyfikacje polowe, powstałe w ramach ćwiczeń oddziałów LWP w okresie po II wojnie światowej.
Stan zachowania obiektu: zachowany reliktowo
Materiały:
Zdjęcia:
Źródło:
Wykaz fortów (1919) - informacje
Mapa rozbudowy twierdzy 1914-1915 - informacje
Festungs-Umgebungsplan von Krakau blatt 14 Rząska - mapa twierdzy
M.J. Mikulski - informacje
F. Suchoń (Stowarzyszenie ÖFFG) - informacje
D. Krzyształowski/ forum Rawelin - plan
Open Street Map/ Urząd Miasta Krakowa/ Geoportal - mapy