Stp IV Dębniki

Opis:

Informacje:

Punkt oporu Stp IV Dębniki powstał w latach 1892-93 na terenie ówczesniej gminy Dębniki, od której przyjął swoją potoczną nazwę. Rdzeń twierdzy został poszerzony o nowe odcinki umocnień, a nowa pozycja tzw. 'zamknięcie rdzenia' przybrała postać niskiego, ziemnego wału poprzedzonego płytką, szeroką suchą fosą. Wzmocniły ją regularnie rozmieszczone forty wykonane w formule zbliżonej do półstałej i sklasyfikowane jako punkty oporu (Stutzpunkte). Otrzymały one trapezowe, zaokrąglone narysy z przełamaną szyją, której kąt załamania warunkował zawsze przebieg sąsiadujących z dziełem wałów (kurtyn). Forty były przeznaczone dla piechoty i artylerii. Każdy miał być uzbrojony w cztery armaty rozmieszczone parami na barkach, do flankowania kurtyn. Stanowiska piechoty znalazły się na czole, na wyokrąglonych narożach barków oraz w szyi, opatrzonej każdorazowo dużą ziemną basteją o trójkątnym narysie umożliwiającą flankowanie fosy szyjowej i drogi wałowej, biegnącej wzdłuż przyległych kurtyn. Profil wałów był niski, ich stoki płaskie i wydłużone. Płytkie suche fosy o znacznej szerokości wypełniały przeszkody drutowe. Forty nie miały kubatur poza niewielkimi schronami pogotowia dla obsługi armat, rozmieszczonych pojedynczo w barkach. W centrum każdego z nich znajdował się wydłużony nasyp ziemny, w który można było w razie potrzeby wkomponować ziemno-drewniany, prowizoryczny blok mieszkalno-schronowy. Tak jak Stp I rozpoczynał się przy Wiśle, tak samo przy niej Stp IV zamykał ten etap umocnień. Ostatni odcinek kurtyn, między Stp IV, a rzeką, oraz między dzisiejszą ul Dębową wykonano w formie samych fos, bez wałów. Prawdopodobnie miało to na celu umożliwienie swobodnego przepływu wód Wisły w okresie wysokich stanów wody w rzece. Przed usypaniem wałów przeciwpowodziowych praktycznie cały zachodni front rdzenia leżał w strefie zalewowej. Po regulacji koryta Wisły i zabezpieczeniu go wałami przeciwpowodziowymi usypano brakujące odcinki wałów, likwidując przy okazji przejście w osi ul. Dębowej. Pierwotne uzbrojenie miały prawdopodobnie tworzyć cztery odprzodowe armaty M.63, w pierwszej połowie lat 90 zamienione na 8 cm armaty M.75 systemu Uchatiusa. Wkrótce jednak podjęto unifikację uzbrojenia artylerii polowej, wprowadzając armaty 9 cm (pierwotnie przewidziane jako uzbrojenie artylerii polowej w związkach taktycznych piechoty) również do baterii konnych.

Uzbrojenie w roku 1914:

4x9 cm M.75/96

Artyleria: 2 oficerów + 48 szeregowych
Piechota: 1 oficer + 56 szeregowych
Pionierzy: 4 szeregowych

Dalsze losy:

Obiekt nie zachował się. Został częściowo splantowany już po I wojnie światowej pod budowę domków jednorodzinnych, natomiast zaraz po II wojnie światowej został już całkowicie zniwelowany.

Stan zachowania obiektu: nie zachowany

Materiały:

Zdjęcia:

Obiekt nie istnieje, w galerii zdjęcie jego dawnej lokalizacji.

Źródło:

"Podbrzusze twierdzy. Wojskowość austriacka i austro-węgierska na terenie Podgórza i okolic w latach 1850-1918" M.J. Mikulski - informacje
Mapa rozbudowy twierdzy 1914-1915 - informacje
M.J. Mikulski - dodatkowe informacja
Wykaz fortów (1919) - informacje
Festungs-Umgebungsplan von Krakau blatt 21 Krakau - mapa twierdzy
Open Street Map/ Urząd Miasta Krakowa - mapy