Stp II Podgórze
Opis:
Informacje:
Punkt oporu Stp II Podgórze powstał w latach 1892-93 na Zabłociu w ówczesnym mieście Podgórze, od którego obiekt przyjął swoją potoczną nazwę. Rdzeń twierdzy został poszerzony o nowe odcinki umocnień, a nowa pozycja tzw. 'zamknięcie rdzenia' przybrała postać niskiego, ziemnego wału poprzedzonego płytką, szeroką suchą fosą. Wzmocniły ją regularnie rozmieszczone forty wykonane w formule zbliżonej do półstałej i sklasyfikowane jako punkty oporu (Stutzpunkte). Otrzymały one trapezowe, zaokrąglone narysy z przełamaną szyją, której kąt załamania warunkował zawsze przebieg sąsiadujących z dziełem wałów (kurtyn). Forty były przeznaczone dla piechoty i artylerii. Każdy miał być uzbrojony w cztery armaty (Stp II posiadał dwie) rozmieszczone parami na barkach, do flankowania kurtyn. Stanowiska piechoty znalazły się na czole, na wyokrąglonych narożach barków oraz w szyi, opatrzonej każdorazowo dużą ziemną basteją o trójkątnym narysie umożliwiającą flankowanie fosy szyjowej i drogi wałowej, biegnącej wzdłuż przyległych kurtyn. Profil wałów był niski, ich stoki płaskie i wydłużone. Płytkie suche fosy o znacznej szerokości wypełniały przeszkody drutowe. Forty nie miały kubatur poza niewielkimi schronami pogotowia dla obsługi armat, rozmieszczonych pojedynczo w barkach. W centrum każdego z nich znajdował się wydłużony nasyp ziemny, w który można było w razie potrzeby wkomponować ziemno-drewniany, prowizoryczny blok mieszkalno-schronowy. Stp II był nietypowym obiektem swojej klasy, dostawiony do nasypu kolei lwowskiej po jego wschodniej stronie. Ze względu na lokalizację, dzieło to było właściwie 'połówką' standardowego punktu oporu, opatrzonego w szyi wolnostojącym murem zamiast wału. Wzdłuż kurtyn poprowadzono drogę wałową (dzisiejsza ul Romanowicza). Pierwotne uzbrojenie połączone razem z sąsiadującym półbastionem VII miały prawdopodobnie tworzyć cztery odprzodowe armaty M.63, w pierwszej połowie lat 90 zamienione na 8 cm armaty M.75 systemu Uchatiusa. Wkrótce jednak podjęto unifikację uzbrojenia artylerii polowej, wprowadzając armaty 9 cm (pierwotnie przewidziane jako uzbrojenie artylerii polowej w związkach taktycznych piechoty) również do baterii konnych. W tym samym czasie odłączono obsadę oraz uzbrojenie od półbastionu.
Uzbrojenie w roku 1914:
2x9 cm M.75/96
Artyleria: 1 oficer + 26 szeregowych
Piechota: 1 oficer + 28 szeregowych
Pionierzy: 4 szeregowych
Dalsze losy:
Obiekt nie zachował się. Został szybko splanowany, prawdopodobnie już o okresie międzywojennym podczas rozbudowy kolei. Pod koniec 2022 roku podczas przebudowy ulicy Dekerta natrafiono na pozostałości dawnego punktu oporu. Zachowały się fundamenty dawnego muru wolnostojącego oryginalnie zaopatrzonego w strzelnice. Po zbadaniu reliktów przez konserwatora zostały one zabezpieczone, a finalnie zostaną zasypane i pokryte warstwą asfaltu pod remontowaną drogę.
Stan zachowania obiektu: nie zachowany
Materiały:
Zdjęcia:
Źródło:
"Podbrzusze twierdzy. Wojskowość austriacka i austro-węgierska na terenie Podgórza i okolic w latach 1850-1918" M.J. Mikulski - informacje
Mapa rozbudowy twierdzy 1914-1915 - informacje
M.J. Mikulski - dodatkowe informacja
Wykaz fortów (1919) - informacje
Źródła internetowe (grupa Twierdza Kraków) - zdjęcie archiwalne
D. Krzyształowski - plany
F. Suchoń (Stowarzyszenie ÖFFG) - plan/wizualizacja
Festungs-Umgebungsplan von Krakau blatt 22 Czyżyny - mapa twierdzy
Open Street Map/ Urząd Miasta Krakowa - mapy