Fort 32 Krzemionki
Opis:
Informacje:
Fort 32 Krzemionki (wieża artyleryjska) powstał w latach 1854-57. Jeden z dwóch (oprócz 31 Benedykt) fortów wieżowych w twierdzy. Zadaniem fortu ulokowanego w zachodniej części pasma Krzemionek było wspieranie fortu 33 Krakus, który nie był w stanie efektywnie kontrolować ani traktu lwowskiego (dzisiejsza ul. Wielicka), ani tym bardziej traktu wiedeńskiego (dzisiejsza u. Wadowicka). Nazwa obiektu wywodzi się od pobliskiego kościółka św. Benedykta. Otrzymał postać dwukondygnacyjnej (plus taras na szczycie) budowli o narysie szesnastokąta foremnego. jednak wobec stosunkowo niewielkiej długości boków, wynoszącej około 7,7 metra, jest on zbliżony do koła. Na całym obwodzie fortu na górnej kondygnacji rozmieszczono strzelnice. W każdym boku znajduje się jedna strzelnica działowa i dwie karabinowe po obu jej bokach. Na dolnej kondygnacji umieszczono tylko strzelnice karabinowe. Uzbrojenie stanowiło więc 16 armat (nieznanego wzoru, być może początkowo M.59 systemu La Hitte) w kazamatach plus kolejne działa, w tym moździerze, na tarasie na szczycie fortu. Pierwotna obsada pozostaje nieznana. W roku 1863 fort otoczono ziemnymi obwałowaniami, tworzącymi przedstok osłaniający go do wysokości pierwszej kondygnacji. Miał on zapewne służyć jako osłona przed ogniem nowo wprowadzanej wówczas artylerii gwintowanej, strzelającej granatami z zapalnikiem natychmiastowym. Przed ogniem dział tej klasy ceglane ściany fortów systemu poligonalnego nie stanowiły już dostatecznej ochrony, poza tym fort otoczony ziemnym, porośniętym trawą nasypem o połogim stoku lepiej wtapiał się w krajobraz i stanowił mniejszy cel. Część pomieszczeń bojowych na dolnej kondygnacji fortu adaptowano wtedy na cele koszarowe, zastępując strzelnice oknami. Z czasem żywiołowy rozwój artylerii zupełnie zdeklasował forty systemu poligonalnego. W roku 1905 zostały rozbrojone i przeznaczone w całości na cele koszarowe, definitywnie tracąc wartość obronną (pozostały w ewidencji dzieł fortecznych, nie były już jednak uwzględniane w planach mobilizacyjnych).
Uzbrojenie w roku 1914:
Fort nie został ujęty w planie mobilizacyjnym.
Dalsze losy:
W latach 1918-48 fort pełnił funkcje mieszkalne dla ludności Krakowa. Po wojnie obiekt został rozebrany, a cegły użyto do odbudowy Nowej Huty. W 1958 roku teren dawnego fortu zabudowano budynkami telewizji. Zachował się jedynie fragment wału ziemno-kamiennego oraz rozrzucone po okolicy ceglane relikty wyburzonego fortu.
Stan zachowania obiektu: zachowany reliktowo
Materiały:
Zdjęcia:
Źródło:
Wykaz fortów (1919) - informacje
Mapa rozbudowy twierdzy 1914-1915 - informacje
Festungs-Umgebungsplan von Krakau blatt 27 Łagiewniki - mapa twierdzy
"Podbrzusze twierdzy. Wojskowość austriacka i austro-węgierska na terenie Podgórza i okolic w latach 1850-1918" M.J. Mikulski - informacje
"Tom 1 Seria I Atlas Twierdzy Kraków - Fort 31 św. Benedykt" - informacje/plany/zdjęcie archiwalne
D. Krzyształowski - zdjęcie archiwalne
Narodowe Archiwum Cyfrowe - zdjęcia archiwalne
Open Street Map/ Urząd Miasta Krakowa/ Geoportal - mapy