Szaniec FS-25
Opis:
Informacje:
Szaniec FS-25 powstał w 1855 roku. Zlokalizowany na terenie ówczesnej gminy Zakrzówek, w zakolu Wilgi na 'Kapelance' od nazwy której przyjął swoją potoczną nazwę. Standardowe ziemne dzieła wznoszone według jednego, typowego wzorca. Mimo tego nie powstały dwa identyczne obiekty. Każdy projekt był dostosowany do indywidualnych potrzeb taktycznych i warunków terenowych. Standaryzacja rozwiązań była daleko posunięta i pozwalała skrócić do minimum czas projektowania i budowy. Obiekt posiadał siedmioboczny narys. Bok od strony wnętrza twierdzy, tworzący szyję szańca był włamany do środka tworząc płytką zatokę, co umożliwiało obronę znajdującego się tam wjazdu ogniem bocznym. Całość otaczała sucha fosa o trapezowym przekroju i głębokości około 2 metrów. W przypadku obiektów położonych na skalistym podłożu była ona wykuta w skale. Stanowiska tworzył wał o stromych stokach. W narożnikach na załamaniach wału od strony czoła i na barkach lokowano platformy dla dział. Zwykle stanowisk takich było cztery. Proste odcinki wału zaopatrywano w ławki strzeleckie dla piechoty. Nie było żadnych elementów murowanych (kazamat, schronów czy omurowań). Rozmiary dzieł były stosunkowo niewielkie i zbliżone do siebie. Brak dokumentów archiwalnych nie pozwala na prześledzenie pierwotnej obsady i uzbrojenia szańca. Biorąc pod uwagę metrykę szańców można przyjąć, że pierwotnym uzbrojeniem były odprzodowe działa gładkolufowe, zapewne zastąpione później przez odprzodowe działa gwintowane wzoru M.59. Większość szańców rozmieszczono w regularnych, siedmiusetmetrowych odstępach, tak aby mogły wzajemnie wspierać się ogniem. FS-25 został zmodernizowany w 1914 roku poprzez dodanie kilku schronów i rearanżację układu poprzecznic. Zachował swoją pierwotną nazwę i nie został adaptowany na punkt oporu rdzenia, natomiast jeden nowy obiekt tego typu (NS-30) powstał kilkaset metrów na południowy-zachód od szańca.
Uzbrojenie w roku 1914:
Brak danych.
Dalsze losy:
Szaniec przetrwał do dziś w dobrym stanie. Wnętrze szańca zostało zakłócone po II wojnie światowej budynkami gospodarczymi, natomiast fosa została wypełniona wodą ze względu na sąsiedztwo rzeki Wilgi.
Stan zachowania obiektu: zachowany
Materiały:
Zdjęcia:
Źródło:
"Podbrzusze twierdzy. Wojskowość austriacka i austro-węgierska na terenie Podgórza i okolic w latach 1850-1918" M.J. Mikulski - informacje
Mapa rozbudowy twierdzy 1914-1915 - informacje
"Mapa umocnień wg stanu z 1916 roku" P. Opaliński - informacje
Źródła internetowe (grupa Twierdza Kraków) - plan
Wykaz fortów (1919) - informacje
Festungs-Umgebungsplan von Krakau blatt 27 Łagiewniki - mapa twierdzy
Open Street Map/ Urząd Miasta Krakowa/ Geoportal - mapy