Szaniec FS-19
Opis:
Informacje:
Szaniec FS-19 powstał w latach 1855-56. Zlokalizowany nad nieistniejącymi już wiślanymi starorzeczami obiekt potocznie nazywano 'Płaszów'. Wraz z FS-18 stanowił front prawobrzeżnej części twierdzy. Standardowe ziemne dzieła wznoszone według jednego, typowego wzorca. Mimo tego nie powstały dwa identyczne obiekty. FS-19 był największym szańcem swojego typu o 125 metrach rozpiętości w największym miejscu w granicach przeciwstoku fosy oraz 84 metrach w linii korony wałów. Każdy projekt był dostosowany do indywidualnych potrzeb taktycznych i warunków terenowych. Standaryzacja rozwiązań była daleko posunięta i pozwalała skrócić do minimum czas projektowania i budowy. Obiekt posiadał siedmioboczny narys. Bok od strony wnętrza twierdzy, tworzący szyję szańca był włamany do środka tworząc płytką zatokę, co umożliwiało obronę znajdującego się tam wjazdu ogniem bocznym. Całość otaczała sucha fosa o trapezowym przekroju i głębokości około 2 metrów. W przypadku obiektów położonych na skalistym podłożu była ona wykuta w skale. Stanowiska tworzył wał o stromych stokach. W narożnikach na załamaniach wału od strony czoła i na barkach lokowano platformy dla dział. Zwykle stanowisk takich było cztery. Proste odcinki wału zaopatrywano w ławki strzeleckie dla piechoty. Nie było żadnych elementów murowanych (kazamat, schronów czy omurowań). Rozmiary dzieł były stosunkowo niewielkie i zbliżone do siebie. Brak dokumentów archiwalnych nie pozwala na prześledzenie pierwotnej obsady i uzbrojenia szańca. Biorąc pod uwagę metrykę szańców można przyjąć, że pierwotnym uzbrojeniem były odprzodowe działa gładkolufowe, zapewne zastąpione później przez odprzodowe działa gwintowane wzoru M.59. Większość szańców rozmieszczono w regularnych, siedmiusetmetrowych odstępach, tak aby mogły wzajemnie wspierać się ogniem. FS-19 został zmodernizowany w 1914 roku na punkt oporu rdzenia, podczas której otrzymał nową nazwę NS-21, a nowy obiekt NS-19 usypano kilkaset metrów na północny-wschód od dzieła. Trochę bliżej powstał też kolejny nowy punkt oporu rdzenia, NS-20.
Uzbrojenie w roku 1914:
Brak danych.
Dalsze losy:
Szaniec nie zachował się. Został splantowany przed 1965 rokiem, lecz nie wcześniej niż w 1944, kiedy to jego wały były jeszcze dobrze zachowane. Działka została zabudowana dopiero w 2018 roku blokami mieszkalnymi.
Stan zachowania obiektu: nie zachowany
Materiały:
Zdjęcia:
Obiekt nie istnieje, w galerii zdjęcie jego dawnej lokalizacji.
Źródło:
"Podbrzusze twierdzy. Wojskowość austriacka i austro-węgierska na terenie Podgórza i okolic w latach 1850-1918" M.J. Mikulski - informacje
Mapa rozbudowy twierdzy 1914-1915 - informacje
"Mapa umocnień wg stanu z 1916 roku" P. Opaliński - informacje
Wykaz fortów (1919) - informacje
Festungs-Umgebungsplan von Krakau blatt 28 Prokocim - mapa twierdzy
Open Street Map/ Urząd Miasta Krakowa - mapy