Fort 9 Krowodrza
Opis:
Informacje:
Fort 9 Krowodrza (główny rdzenia, reditowy) powstał w latach 1854-56. Jego powstanie, tak jak i w przypadku fortu 7 Zarzeką było wyrazem powrotu do projektu Wurmba z lat 50, zarzuconego chwilowo w obliczu wojny krymskiej. Forty te wzmocniły najbardziej eksponowany, północno-zachodni odcinek twierdzy, w ogóle pozbawiony do tej pory dzieł stałych. Fort delikatnie odbiega wzorowi z lat 50 XIX wieku. Śródszaniec stanowi tu parterowa, ceglana redita o podkowiastym rzucie, otoczona obszernym dziedzińcem i wałem omurowanym cegłą, bronionym kaponierami barkoczołowymi ('kocie uszy'). Redita była niemal równa z otaczającym ją wałem artyleryjskim. Aby umożliwić obserwację przedpola, w szyi fortu wzniesiono kawalierę górującą nad otoczeniem. Fort otrzymał również silną kaponierę wewnętrzną - podobną do tej z bastionu III Kleparz.
Uzbrojenie w roku 1914:
2x9 cm M.75/96 na wałach, do obrony bliskiej
6x12 cm M.61 na wałach, do walki dalekiej
8x9 cm M.75 kazamatowe w kaponierach
Artyleria: 3 oficerów + 139 szeregowych
Piechota: 2 oficerów + 112 szeregowych
Pionierzy: 1 oficer + 6 szeregowych
Dalsze losy:
W latach 1956-58 fort został zburzony, a pozostałości zasypano ziemią. W centrum założenia powstał park im. Stanisława Wyspiańskiego, a miejscu dawnego wału artyleryjskiego ogródki działkowe. Zachowano jedynie niewielki fragment muru na terenie dzisiejszego parku. Zachowane są również relikty potern i kaponier barkoczołowych (w okolicach ogródków działkowych), jednak wejścia zostały zasypane ziemią.
Stan zachowania obiektu: zachowane relikty
Materiały:
Zdjęcia:
Źródło:
Wykaz fortów (1919) - informacje
Mapa rozbudowy twierdzy 1914-1915 - informacje
Festungs-Umgebungsplan von Krakau blatt 15 Witkowice - mapa twierdzy
"Forteca nr 12 - spis obiektów kubaturowych Twierdzy Kraków" M. Chłopek - informacje
Źródła internetowe (grupa Twierdza Kraków) - zdjęcia archiwalne
"Warownie i zieleń Twierdzy Kraków" - J. Bogdanowski" - informacje/szkic/zdjęcia archiwalne
Open Street Map/ Urząd Miasta Krakowa/ Geoportal - mapy