Bastion III Kleparz
Opis:
Informacje:
Bastion III Kleparz powstał w latach 1860-66 jako typowy fort reditowy. Ze względu na to, iż teren był stosunkowo łatwy do zdobycia przez wrogów, a dodatkowo leżał w sąsiedztwie Traktu Warszawskiego zrezygnowano z ziemno-drewnianych bastionów (jak w przypadku bastionów I, I 1/2, II) na rzecz potężnego, reditowego fortu. W kierunku rdzenia obiekt zwrócony był nietypową kaponierą o sporych rozmiarach mającą za zadanie pilnowanie najbliższego zapola. Kaponiera wewnętrzna wraz z kaponierą szyjową tworzą potężnie rozbudowany zespół, z dwoma dziedzińcami i amfiladami sklepionych kazamat. Niespotykane rozmiary tych obiektów są konsekwencją wmontowania fortu w ciągły system wałów i fos rdzenia twierdzy. Strzelnice kaponiery szyjowej wycelowane były w perspektywę fosy uniemożliwiającej jej przekroczenie na tym odcinku. Po północnej (zewnętrznej) części bastionu fosa strzeżona była dwoma podwójnymi kaponierami barkoczołowymi (tzw. 'kocie uszy') znajdującymi się przy omurowanym stoku fosy zewnętrznej. Wał główny o narysie bastionu na którym znajdowały się pierwotnie stanowiska artyleryjskie. Wewnątrz wału znajduje się śródszaniec, w postaci podkowiastej, dwukondygnacyjnej, ceglanej redity z płaszczem ziemnym. Dziedzińce znajdują się między wałem i reditą, oraz wewnątrz redity. W 1888 roku miała miejsce modernizacja obiektu podczas której wykonana poprzecznice na wale. Ze względu na szybki postęp technologiczny, w latach osiemdziesiątych XIX wieku fort stał się przestarzały. Od 1909 roku służył już tylko za cele koszarowo-magazynowe.
Uzbrojenie w roku 1914:
Bastion nie został ujęty w planie mobilizacyjnym.
Dalsze losy:
Obiekt przetrwał do naszych czasów w bardzo dobrym stanie. W okresie międzywojennym podlegał wojsku, zaś w czasie II wojny światowej Niemcy więzili w nim jeńców radzieckich. Od roku 1954 nastąpiła jego zabudowa i zniekształcenie fos. Aktualny gospodarz zajmujący większą część bastionu, Piwnice Win Importowanych, dobudował budynek biurowy zakłócający charakter fortyfikacji. W kaponierze szyjowej mieści się klub muzyczny o irracjonalnej nazwie 'Forty Kleparz' (nie wiadomo skąd wzięła się liczba mnoga, choć można się domyślać, że z niewiedzy właścicieli). W 2001 roku na wewnętrznym dziedzińcu (we fragmencie dawnej fosy wału twierdzy, obok kaponiery szyjowej) urządzono parking.
Stan zachowania obiektu: zachowany
Materiały:
Zdjęcia:
Źródło:
Wykaz fortów (1919) - informacje
Mapa rozbudowy twierdzy 1914-1915 - informacje
Festungs-Umgebungsplan von Krakau blatt 21 Krakau - mapa twierdzy
"Warownie i zieleń Twierdzy Kraków" - J. Bogdanowski - informacje/plany/zdjęcie archiwalne
Źródła internetowe (grupa Twierdza Kraków) - plan
Open Street Map/ Urząd Miasta Krakowa/ Geoportal - mapy