Szaniec FS-3
Opis:
Informacje:
Szaniec FS-3 powstał w 1855 roku. Zlokalizowany na wzgórzu bł. Bronisławy w dawnej wsi 'Zwierzyniec', od której przyjął swoją potoczną nazwę. Standardowe ziemne dzieła wznoszone według jednego, typowego wzorca. Mimo tego nie powstały dwa identyczne obiekty. Każdy projekt był dostosowany do indywidualnych potrzeb taktycznych i warunków terenowych. Standaryzacja rozwiązań była daleko posunięta i pozwalała skrócić do minimum czas projektowania i budowy. Obiekt posiadał siedmioboczny narys. Bok od strony wnętrza twierdzy, tworzący szyję szańca był włamany do środka tworząc płytką zatokę, co umożliwiało obronę znajdującego się tam wjazdu ogniem bocznym. Całość otaczała sucha fosa o trapezowym przekroju i głębokości około 2 metrów. W przypadku obiektów położonych na skalistym podłożu była ona wykuta w skale. Stanowiska tworzył wał o stromych stokach. W narożnikach na załamaniach wału od strony czoła i na barkach lokowano platformy dla dział. Zwykle stanowisk takich było cztery. Proste odcinki wału zaopatrywano w ławki strzeleckie dla piechoty. Nie było żadnych elementów murowanych (kazamat, schronów czy omurowań). Rozmiary dzieł były stosunkowo niewielkie i zbliżone do siebie. Brak dokumentów archiwalnych nie pozwala na prześledzenie pierwotnej obsady i uzbrojenia szańca. Biorąc pod uwagę metrykę szańców można przyjąć, że pierwotnym uzbrojeniem były odprzodowe działa gładkolufowe, zapewne zastąpione później przez odprzodowe działa gwintowane wzoru M.59. Większość szańców rozmieszczono w regularnych, siedmiusetmetrowych odstępach, tak aby mogły wzajemnie wspierać się ogniem. FS-3 został zmodernizowany na szaniec rdzenia w 1910 roku poprzez dodanie kilku schronów i rearanżację układu poprzecznic. Otrzymał wtedy też nowe uzbrojenie w postaci sześciu armat 9cm wzoru M.75/96. Zachował swoją pierwotną nazwę i nie został adaptowany na punkt oporu rdzenia.
Uzbrojenie w roku 1914:
6x9 cm M.75/96
Obsługa - brak danych.
Dalsze losy:
Szaniec przetrwał do dziś praktycznie w nienaruszonym stanie. W 2016 roku miasto rozpoczęło inwentaryzacje zieleni w celu późniejszego odtworzenia zieleni fortecznej. W ostatnich latach znany krakowski przedsiębiorca Janusz Filipiak zniszczył czołowy odcinek fosy szańca podczas budowy swojego domu.
Stan zachowania obiektu: zachowany
Materiały:
Zdjęcia:
Źródło:
Wykaz fortów (1919) - informacje
Mapa rozbudowy twierdzy 1914-1915 - informacje
Festungs-Umgebungsplan von Krakau blatt 21 Krakau - mapa twierdzy
"Mapa umocnień wg stanu z 1916 roku" P. Opaliński - informacje
"Podbrzusze twierdzy. Wojskowość austriacka i austro-węgierska na terenie Podgórza i okolic w latach 1850-1918" M.J. Mikulski - informacje
"Tom 3 Seria I Atlas Twierdzy Kraków - Fort 2 Kościuszko" - zdjęcie archiwalne
Źródła internetowe (grupa Twierdza Kraków) - plany/zdjęcia archiwalne
Open Street Map/ Urząd Miasta Krakowa/ Geoportal - mapy