Szaniec FS-16


Opis:

Informacje:

Szaniec FS-16 powstał w 1855 roku. Zlokalizowany u ujścia Białuchy na terenie dzisiejszego osiedla Dąbie. Standardowe ziemne dzieła wznoszone według jednego, typowego wzorca. Mimo tego nie powstały dwa identyczne obiekty. Każdy projekt był dostosowany do indywidualnych potrzeb taktycznych i warunków terenowych. Standaryzacja rozwiązań była daleko posunięta i pozwalała skrócić do minimum czas projektowania i budowy. Obiekt posiadał siedmioboczny narys. Bok od strony wnętrza twierdzy, tworzący szyję szańca był włamany do środka tworząc płytką zatokę, co umożliwiało obronę znajdującego się tam wjazdu ogniem bocznym. Całość otaczała sucha fosa o trapezowym przekroju i głębokości około 2 metrów. W przypadku obiektów położonych na skalistym podłożu była ona wykuta w skale. Stanowiska tworzył wał o stromych stokach. W narożnikach na załamaniach wału od strony czoła i na barkach lokowano platformy dla dział. Zwykle stanowisk takich było cztery. Proste odcinki wału zaopatrywano w ławki strzeleckie dla piechoty. Nie było żadnych elementów murowanych (kazamat, schronów czy omurowań). Rozmiary dzieł były stosunkowo niewielkie i zbliżone do siebie. Brak dokumentów archiwalnych nie pozwala na prześledzenie pierwotnej obsady i uzbrojenia szańca. Uzbrojony został w cztery armaty wzoru M.63 (gwintowane, odprzodowe, systemu Lenk) kalibru 8cm, zamienione następnie na armaty tego samego wzoru, ale kalibru 10 cm. Większość szańców rozmieszczono w regularnych, siedmiusetmetrowych odstępach, tak aby mogły wzajemnie wspierać się ogniem. FS-16 został zmodernizowany w 1910 roku na szaniec rdzenia. Wtedy też zaopatrzony został dwoma bateriami artyleryjskimi na obu skrzydłach. Zachował swoją pierwotną nazwę i nie został adaptowany na punkt oporu rdzenia, natomiast nowe obiekty tego typu (NS-14 i NS-16) powstały kilkaset metrów na północ od szańca, oraz NS-17 kilkaset metrów na wschód.

Uzbrojenie w roku 1914:

4x10 cm M.63
2 baterie artyleryjskie

Obsługa - brak danych.

Dalsze losy:

Szaniec został częściowo zniwelowany w 1984 roku podczas budowy kościoła. Zachował się jedynie narys obiektu, a także część wałów z fosą.

Stan zachowania obiektu: częściowo zachowany


Materiały:


Zdjęcia:


Źródło:

Wykaz fortów (1919) - informacje
Mapa rozbudowy twierdzy 1914-1915 - informacje
Festungs-Umgebungsplan von Krakau blatt 22 Czyżyny - mapa twierdzy
"Mapa umocnień wg stanu z 1916 roku" P. Opaliński - informacje
"Podbrzusze twierdzy. Wojskowość austriacka i austro-węgierska na terenie Podgórza i okolic w latach 1850-1918" M.J. Mikulski - informacje
"Warownie i zieleń Twierdzy Kraków" - J. Bogdanowski - informacje/szkic
Źródła internetowe (grupa Twierdza Kraków) - plan/zdjęcia archiwalne
Open Street Map/ Urząd Miasta Krakowa/ Geoportal - mapy