Bastion V Lubicz
Opis:
Informacje:
Bastion V Lubicz powstał w latach 1860-66 jako typowy fort reditowy. Potocznie nazywany również Bastionem Mogilskim. Obiekt był niemal identyczny z Bastionem III Kleparz. W kierunku rdzenia obiekt zwrócony był nietypową kaponierą o sporych rozmiarach mającą za zadanie pilnowanie najbliższego zapola. Kaponiera wewnętrzna wraz z kaponierą szyjową tworzą potężnie rozbudowany zespół, z dwoma dziedzińcami i amfiladami sklepionych kazamat. Niespotykane rozmiary tych obiektów są konsekwencją wmontowania fortu w ciągły system wałów i fos rdzenia twierdzy. Strzelnice kaponiery szyjowej wycelowane były w perspektywę fosy uniemożliwiającej jej przekroczenie na tym odcinku. W centrum założenia znajdował się budynek w kształcie podkowy (redita) otoczony ziemnym wałem, przed którym znajdowała się fosa, której broniły dwie podwójne kaponiery barkoczołowe (tzw. 'kocie uszy'). Prowadziła do nich poterna biegnąca pod wałem. Na usypanym na szczycie redity ziemnym wale ustawione były stanowiska artyleryjskie. Obiekt zaprojektowano tak by w razie potrzeby poszczególne części fortu mogły zostać odcięte od pozostałych i bronić się samodzielnie. W 1888 roku miała miejsce modernizacja obiektu podczas której wykonana poprzecznice na wale. Ze względu na szybki postęp technologiczny, w latach osiemdziesiątych XIX wieku fort stał się przestarzały. Od 1909 roku służył już tylko za cele koszarowo-magazynowe.
Uzbrojenie w roku 1914:
Bastion nie został ujęty w planie mobilizacyjnym.
Dalsze losy:
W okresie międzywojennym obiekt pełnił role magazynowe. W tym okresie wyburzono część północnej kaponiery. W czasie II wojny światowej znajdował się tu obóz przejściowy głównie dla ludności żydowskiej. W 1950 roku podjęto decyzję o wyburzeniu bastionu w związku z przebudową układu komunikacyjnego prowadzącego do powstającej Nowej Huty. W miejscu dawnego bastionu znajduje się obecnie Rondo Mogilskie. W latach 2004-2008 podczas przebudowy ronda odsłonięto zachowane fragmenty fortu - relikty dwóch kaponier barkoczołowych.
Stan zachowania obiektu: zachowany reliktowo
Materiały:
Zdjęcia:
Źródło:
Wykaz fortów (1919) - informacje
Mapa rozbudowy twierdzy 1914-1915 - informacje
Festungs-Umgebungsplan von Krakau blatt 21 Krakau - mapa twierdzy
"Tom 1 Seria II Atlas Twierdzy Kraków - Zabytki fortyfikacji Twierdzy Kraków" - informacje/plan
"Warownie i zieleń Twierdzy Kraków" - J. Bogdanowski - informacje
D. Krzyształowski/ forum Rawelin - plan
Źródła internetowe (grupa Twierdza Kraków) - plan/zdjęcia archiwalne
Open Street Map/ Urząd Miasta Krakowa/ Geoportal - mapy